Total Kalça Artroplastisi Rehabilitasyonu: Geleneksel Derlemeler
Total Hip Arthroplasty Rehabilitation: Traditional Review
Received Date : 06 Jan 2023
Accepted Date : 22 Sep 2023
Available Online : 10 Oct 2023
Filiz ESERa
aSağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Şehir Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara, Türkiye
Doi: 10.31609/jpmrs.2023-95294 - Makale Dili: TR
J PMR Sci 2024;27(1):74-82.
ÖZET
Total kalça artroplastisi (TKA), kalça ağrısının azaltılması ve kalça
hareketlerinin düzeltilmesi amacı ile uygulanan ortopedik cerrahi bir yöntemdir.
İlk kez 1960’ların sonlarında uygulanmaya başlanmıştır. TKA için
başlıca endikasyonlar; osteoartrit, femur boyun ve asetabulum kırığı, avasküler
nekroz, gelişimsel displaziler ve inflamatuar artritlerdir. En sık endikasyon
kalça osteoartritidir. Kalça osteoartriti için lokalize ve generalize
olmak üzere iki tür risk faktörü mevcuttur. Kalça displazisi ve travma öyküsü
lokalize risk faktörleri arasında iken, yaş, cinsiyet, obezite, genetik
zemin, ırk ise generalize risk faktörleri arasında değerlendirilmektedir. TKA
sonrası hastalarda; kalça ağrısı, kalça ekleminde kısıtlılık, kalça çevresi kaslarda
özellikle abdüktörlerde atrofi, gluteus medius güçsüzlüğüne bağlı
Trendelenburg yürüyüşü ve ekstremite dizilim bozuklukları görülebilir. Hastalara
cerrahi öncesi ve sonrası olmak üzere iki aşamalı rehabilitasyon programı
uygulanmaktadır. Cerrahi öncesi dönemde hastalar eklem hareket
açıklığı, kalça ve diz çevresi kas kuvvetleri, fonksiyonel durum, yürüme ve
günlük yaşam aktiviteleri açısından ayrıntılı kas iskelet sistemi muayenesi
yapılmakta ve bu doğrultuda egzersizleri planlanmaktadır. Kuadriseps güçlendirme
egzersizleri, düz bacak kaldırma egzersizleri, kalça fleksör germe
egzersizleri, bel ve karın kaslarını güçlendirme egzersizleri, push up egzersizleri,
aerobik egzersizler bu egzersizlere örnek olarak verilebilir. Bu egzersizlerin
verilmesindeki amaç kas kuvvetini ve eklem hareket açıklığını
arttırarak hastanın cerrahi sonrası immobilizasyon süresini kısaltıp immobilizasyonun
olumsuz etkilerini önlemektir. TKA sonrası rehabilitasyonda
ana hedefler; ağrının azaltılması, kalça çevresi kas gücünün artırılması,
denge ve stabilitenin sağlanması, yürümenin ve fonksiyonel durumun iyileştirilmesi
ile hastanın günlük yaşam aktivitelerini kolaylıkla yerine getirebilmesinin
sağlanmasıdır.
Anahtar Kelimeler: Kalça artroplastisi; yaşam kalitesi; rehabilitasyon
ABSTRACT
Total hip arthroplasty (THA) is an orthopedic surgical method
applied to reduce hip pain and improve hip movements. It started to be performed
for the first time in the late 1960s. The main indications for THA are;
osteoarthritis, femoral neck and acetabulum fracture, avascular necrosis, developmental
dysplasia and inflammatory arthritis. The most common indication
is hip osteoarthritis. There are two types of risk factors for hip
osteoarthritis: localized and generalized. While hip dysplasia and trauma
history are among localized risk factors, age, gender, obesity, genetic background
and race are considered as generalized risk factors. After THA, patients
may experience pain, muscle atrophy around the hips, especially in the
abductor muscles, Trendelenburg gait due to gluteus medius weakness and
limb alignment disorders. A two-stage rehabilitation program is applied to
patients, before and after surgery. In the preoperative period, patients undergo
detailed musculoskeletal examination in terms of joint range of motion,
muscle strength around the hip and knee, functional status, walking
and daily living activities, and exercises are planned accordingly. Quadriceps
strengthening exercises, straight leg raise exercises, hip flexor stretching
exercises, low back and abdominal muscle strengthening exercises, push
up exercises, aerobic exercises can be given as examples of these exercises.
The purpose of giving these exercises is to increase muscle strength and
joint range of motion, shorten the patient's post-surgical immobilization time
and prevent the negative effects of immobilization. The main goals of rehabilitation
after THA are; to reduce pain, increase muscle strength around
the hip, maintain balance and stability, improve walking and functional status,
and enable the patient to easily perform daily living activities.
Keywords: Hip arthroplasty; quality of life; rehabilitation